Nhu cầu chế biến hạt điều xuất khẩu của nước ta hàng năm rất lớn, tuy nhiên nguồn nguyên liệu đáp ứng sản xuất còn hạn chế. Có nhiều lý do dẫn đến sự thiếu hụt này, trong đó sâu bệnh hại là một trong những nguyên nhân chính. Thán thư là một loại bệnh khá phổ biến trên cây điều ở hầu hết những vùng trồng điều của nước ta.
Nếu quản lý vườn không tốt, kết hợp với điều kiện thời tiết thuận lợi bệnh phát triển nhanh gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh trưởng, năng suất và chất lượng điều. Bài viết này cung cấp thông tin về tác nhân gây bệnh, triệu chứng, điều kiện phát triển của bệnh và các biện pháp phòng trừ nhằm giúp người trồng kiểm soát tốt bệnh này.
1. Tác nhân gây bệnh và triệu chứng
Bệnh do nấm Colletotrichum gloeosporioides gây ra. Bệnh thường phát sinh và gây hại nặng trên các bộ phận còn non như lá, cành, hoa và quả non. Ban đầu bệnh xuất hiện chỉ là những chấm nhỏ màu nâu tím, sau lớn dần có màu nâu xám và xung quanh viền nâu vàng (Hình 1). Ở cây bị bệnh nặng có thể thấy vỏ cành non bị nâu đen, vết bệnh hơi lõm vào, cành bị teo tóp khô đi và chết dần. Nụ hoa và quả bị bệnh có màu nâu đen và bị rụng (Hình 2).
2. Điều kiện phát sinh và phát triển của bệnh
- Bệnh phát sinh phát triển trong điều kiện ẩm độ cao, sương mù nhiều. Đặc biệt, bệnh thường phát triển mạnh khi cây điều ra lá non, hoa và quả non lại gặp điều kiện thời tiết có ẩm độ cao.
- Trong các vườn điều ít được chăm sóc, hoặc chăm sóc không đúng cách như bón phân không cân đối và thừa đạm, không tỉa cành vô hiệu tán lá không thông thoáng, ẩm độ của vườn cao và thiếu ánh nắng thì bệnh thường nặng.
- Những vườn điều bị bọ xít muỗi gây hại nặng thì tỷ lệ bị bệnh thán thư cũng thường cao, hoặc vườn không phun thuốc phòng trừ bệnh kịp thời vào những thời điểm quan trọng của cây như ra đọt và quả non, thì bệnh cũng phát triển, gây hại nặng hơn.
3. Biện pháp phòng trị bệnh thán thư trên cây điều
- Đầu mùa mưa, vệ sinh vườn cây, trừ sạch cỏ dại, cắt tỉa cành sâu bệnh và cành vô hiệu tạo tán cây thông thoáng, hạn chế ẩm độ cao và giúp ánh nắng chiếu vào tán cây dễ dàng.
- Bón phân đầy đủ và cân đối, tránh bón thừa đạm. Tăng cường một số vi lượng cho cây bằng cách phun phân bón G.A 22 TS – LÂN 86 qua lá loại phân bón lá vào giai đoạn trước khi cây ra nụ, để giúp cây tăng cường sức chống chịu với bệnh, tăng cường sự phân hóa mầm hoa, để chùm hoa kéo dài, có nhiều nụ hoa hơn, thụ phấn tốt hơn là điều kiện để tăng năng suất và chất lượng.
- Phòng trừ bọ xít muỗi giai đoạn chồi non, bông, trái non bằng chế phẩm SOLOPLUS 360SC khi áp lực dịch hại cao, phun ướt đều tán cây nhằm hạn chế bọ xít muỗi chích hút tạo ra các vết thương cơ giới trên các bộ phận non của cây, nơi bệnh xâm nhập.
- Vào giai đoạn cây ra chồi non và nụ hoa quả non, nếu gặp điều kiện ẩm độ cao, sương mù nhiều thì cần phun phòng ngừa thuốc trừ bệnh BYPHAN 800WP phun ướt đều tán cây.
- Trong giai đoạn nụ hoa quả non, nếu phát hiện điều chớm bị bệnh, thì cần tiến hành phun thuốc trừ bệnh BYPHAN 800WP 2 lần cách nhau 5-7 ngày.
